Chuẩn bị tốt về cả thể chất lẫn tinh thần sẽ giúp bạn trải qua quá trình sinh con an toàn. Đây là tất tần tật những gì bạn cần biết về hành trình đón bé yêu chào đời.
Sinh con là gì?
Sinh con là giai đoạn gần cuối (trước giai đoạn xổ nhau thai) của quá trình chuyển dạ. Thời gian sinh kéo dài trung bình từ 12 – 20 giờ cho lần sinh con đầu lòng và ngắn hơn ở những lần sinh sau đó.
Khoảng 280 ngày sau khi thụ thai (40 tuần), quá trình sinh em bé sẽ bắt đầu. Những bé chào đời khi được trên 37 tuần thai được gọi là sinh đủ tháng, dưới 37 tuần thai gọi là sinh thiếu tháng. Trong trường hợp thai phụ đã quá 40 tuần mang thai mà chưa có dấu hiệu chuyển dạ, khi đó, bác sĩ sẽ tính tới biện pháp kích thích chuyển dạ hoặc mổ lấy thai.
Dấu hiệu con sắp chào đời
-
Những cơn gò tử cung từ thưa đến dồn dập
Sắp đến ngày “lâm bồn”, tử cung sẽ tạo ra những cơn gò để kích thích cổ tử cung giãn ra, tạo điều kiện cho em bé lọt lòng. Lúc đầu, cơn đau giống như chuột rút trong kỳ kinh nguyệt, trở nên mạnh hơn khi ngày sinh đến gần. Nếu các cơn gò mạnh hơn, đều đặn hơn và đến dồn dập hơn, rất có thể bạn sắp hoặc đang chuyển dạ.
-
Đau lưng
Cùng với những cơn gò, đau lưng là hiện tượng rất phổ biến báo hiệu bé sắp “lọt lòng”. Cơn đau thường bắt đầu ở lưng và sau đó di chuyển ra phía trước cơ thể. Bên cạnh đó, bạn có thể bị chuột rút kèm theo. Để cải thiện tình trạng, hãy thử chườm nóng, chườm lạnh hoặc massage.
-
Vỡ ối
Trong suốt thai kỳ, thai nhi lớn dần lên trong một túi chất lỏng bảo vệ được gọi là túi ối. Túi này sẽ vỡ khi gần đến thời điểm em bé lọt lòng mẹ. Bạn sẽ thấy xuất hiện một dòng chất lỏng chảy xuống chân hoặc chỉ một vài giọt rỉ ra từ âm đạo. Khi ấy, bạn cần đến bệnh viện ngay vì rất có thể bạn sẽ sinh em bé không lâu sau đó.
Trong nhiều trường hợp, thai phụ chuyển dạ ngay cả khi túi ối chưa vỡ. Lúc này, bác sĩ sẽ phải phá vỡ túi ối nhằm kích thích quá trình này diễn ra suôn sẻ.
-
Bật nút nhầy cổ tử cung
Khi bạn mang thai, một chất nhầy sẽ chặn cổ tử cung (nút cổ tử cung) để bảo vệ em bé nằm bên trong. Khi cổ tử cung mềm và lớn hơn để chuẩn bị cho quá trình sinh nở, nút này sẽ lỏng ra và tụt ra ngoài. Nút có hình dạng như một chất dịch tiết màu hồng hoặc nâu, đặc như cục máu đông trong kỳ kinh nguyệt. Nút cổ tử cung thường bật ra ngay trước khi giai đoạn chuyển dạ tích cực bắt đầu.
-
Cổ tử cung mở từ từ
Để đủ chỗ cho em bé chui ra, cổ tử cung phải mỏng đi và lớn hơn (mở cổ tử cung). Tới khi cổ tử cung giãn được ít nhất 10cm, bạn có thể bắt đầu rặn đẻ. Cơn gò tử cung gây đau vùng bụng dưới là dấu hiệu sắp sinh em bé rõ rệt nhất.
Quá trình sinh nở diễn ra như thế nào?
Mẹ sẽ trải qua 3 giai đoạn chính của hành trình sinh con, bao gồm:
-
Giai đoạn đầu tiên: Bắt đầu chuyển dạ
Đây là giai đoạn dài nhất trong quá trình đẻ con, có thể kéo dài đến 20 giờ. Nó bắt đầu khi cổ tử cung của thai phụ bắt đầu hé mở và kết thúc khi cổ tử cung mở hoàn toàn (10cm). Giai đoạn này được chia thành 2 giai đoạn nhỏ:
- Chuyển dạ tiềm thời
Đây là giai đoạn báo hiệu cơn chuyển dạ bắt đầu. Bạn sẽ cảm nhận được những cơn gò nhẹ cách nhau 15 – 20 phút, mỗi cơn kéo dài từ 60 – 90 giây. Tần suất các cơn gò ngày càng ngắn lại, cho đến khi chúng cách nhau chưa đầy 5 phút.
- Giai đoạn hoạt động
Khi cổ tử cung giãn ra từ 4cm trở lên tức là bạn đã bước sang giai đoạn hoạt động, và bạn cần đến bệnh viện ngay lập tức. Lúc này, các cơn gò mạnh hơn và cách nhau khoảng 3 phút, kéo dài khoảng 45 giây. Kèm theo đó là những cơn đau lưng và chảy máu nhiều hơn từ âm đạo. Nếu bạn bị vỡ ối ở giai đoạn này, các cơn gò có thể mạnh hơn nhiều.
Giai đoạn này có thể kéo dài khoảng 4 – 8 giờ. Bạn cảm giác muốn rặn đẩy em bé ra ngoài khi cổ tử cung mở 8-10cm, thế nhưng, bạn đừng rặn khi bác sĩ chưa yêu cầu. Nếu bạn cố gắng rặn đẻ trước khi cổ tử cung giãn ra hoàn toàn sẽ dễ khiến cổ tử cung sưng lên cũng như cản trở quá trình sinh nở.
-
Giai đoạn thứ hai: Sinh con
Giai đoạn thứ hai bắt đầu khi cổ tử cung giãn ra hoàn toàn ở mức 10cm, kết thúc khi em bé chào đời. Giai đoạn này có thể kéo dài 1-2 giờ hoặc lâu hơn nếu bạn có giảm đau sản khoa.
Lúc này, các cơn co thắt tử cung diễn ra nhiều hơn, liên tục kéo dài trong khoảng 60 – 90 giây. Bạn sẽ cảm thấy bị thôi thúc rặn mạnh mẽ mỗi khi cơn gò kéo đến. Bạn cần cố gắng nghỉ ngơi, tập thở giữa các khoảng thời gian rặn đẻ, và chỉ rặn khi bác sĩ yêu cầu.
-
Giai đoạn thứ ba: Lấy nhau thai
Giai đoạn thứ ba của quá trình này bắt đầu sau khi em bé được sinh ra, kết thúc khi nhau thai tách khỏi thành tử cung và được lấy ra qua đường âm đạo. Đây là giai đoạn ngắn nhất, kéo dài từ vài phút đến 20 phút. Bạn vẫn cảm nhận được các cơn co thắt nhưng sẽ bớt đau hơn. Nếu bạn bị rạch tầng sinh môn trong lúc rặn đẻ, bác sĩ sẽ khâu lại trong giai đoạn này.
Các phương pháp sinh con
-
Sinh con qua đường âm đạo
Đây là hình thức sinh an toàn và phổ biến nhất. Bạn cần tập trung rặn đúng kỹ thuật để không làm tổn thương em bé cũng như làm rách cổ tử cung, rách tầng sinh môn trong lúc sinh.
Lợi ích của sinh ngả âm đạo:
- Thời gian nằm viện sau sinh ngắn hơn;
- Tỷ lệ nhiễm trùng thấp hơn;
- Thời gian phục hồi nhanh hơn (mẹ có thể đi lại chỉ 4-6 giờ sau sinh);
- Trẻ sinh ra qua ngả âm đạo ít có nguy cơ mắc các vấn đề về hô hấp hơn.
-
Sinh mổ
Không phải lúc nào bạn cũng có thể sinh con qua đường âm đạo. Khi đó, phương pháp sinh mổ (sinh con bằng phẫu thuật) là cần thiết để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi. Bác sĩ sẽ rạch một đường dài để mở bụng và tử cung của người mẹ, đưa em bé ra ngoài.
Sinh mổ thường được áp dụng trong các trường hợp:
- Mẹ từng sinh mổ ở những lần sinh trước;
- Mẹ đang mắc một số bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như HIV, mụn rộp sinh dục
- Mẹ bị đái tháo đường hoặc tăng huyết áp;
- Nhau thai có khả năng chặn cổ tử cung của mẹ (Nhau tiền đạo);
- Em bé quá lớn hoặc nằm sai tư thế, khiến mẹ không thể sinh qua đường âm đạo;
- Em bé bị dị tật bẩm sinh: song thai dính, não úng thủy;
- Mẹ được phát hiện có vấn đề trong quá trình sinh thường, khiến phải chuyển sang sinh mổ;
- Quá trình sinh đột ngột ngừng lại, mẹ không còn cảm nhận cơn gò tử cung và không còn cảm giác rặn đẻ;
- Bác sĩ nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở em bé, ví dụ như nhịp tim không đều;
- Nhau thai tách khỏi tử cung (nhau bong non).
Tuy sinh mổ là phương pháp sinh nở khá phổ biến nhưng tương tự như bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, nó có khả năng xảy ra sự cố. Những rủi ro mẹ có thể gặp phải khi sinh mổ là:
- Nhiễm trùng;
- Chảy máu nhiều;
- Xuất hiện cục máu đông;
- Dị ứng với thuốc mê;
- Tổn thương các cơ quan khác như bàng quang hoặc ruột;
- Em bé sinh ra có nguy cơ cao mắc cái bệnh lý về hô hấp;
- Có thể làm tổn thương tử cung của mẹ, khiến mẹ gặp khó khăn với những lần mang thai sau này.
Một số biến chứng trong lúc sinh nở
Dù trải qua một thai kỳ hoàn toàn khỏe mạnh, bạn vẫn có thể gặp phải những biến chứng nghiêm trọng trong lúc sinh nở, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé nếu không được xử lý đúng cách. Những biến chứng khi sinh thường gặp nhất là:
- Chuyển dạ đình trệ: Bao gồm các cơn chuyển dạ kéo dài và chuyển dạ tắc nghẽn. quá trình sinh nở diễn ra lâu hơn bình thường (hơn 20 giờ đối với những người sinh con lần đầu, hơn 14 giờ với người đã từng sinh con).
- Ngạt chu sinh: tình trạng khiến trẻ không thể thở trước, trong hoặc sau khi sinh.
- Băng huyết: Sản phụ mất quá nhiều máu trong lúc sinh do máu chảy ồ ạt, khó cầm.
- Thai nhi sai vị trí: Thay vì đầu quay xuống dưới hướng về ngả âm đạo, thai nhi nằm ở tư thế nghiêng, ngôi mông, ngang tử cung…
- Các vấn đề với dây rốn: dây rốn quấn cổ, dây rốn thắt nút, sa dây rốn.
- Nhau tiền đạo: Nhau thai che lấp cổ tử cung, khiến thai phụ không thể sinh thường.
- Sản giật: một biến chứng nặng của tiền sản giật, có thể khiến thai chết lưu, rối loạn đông máu; mẹ bị đột quỵ hoặc ngừng tim.
- Vỡ tử cung: tình trạng xảy ra ở những phụ nữ từng trải qua một hoặc nhiều lần sinh mổ, vết sẹo cũ ở tử cung bị bục trong quá trình chuyển dạ sau này.
- Thuyên tắc ối: Đây là một tai biến sản khoa nguy hiểm, để lại các biến chứng như tổn thương não, tử vong sản phụ và trẻ sơ sinh.
Mang thai và sinh con là trải nghiệm tuyệt vời của người phụ nữ. Có chế độ chăm sóc bản thân và thai nhi thật tốt trong suốt thai kỳ, lựa chọn nơi sinh tốt và giữ tinh thần thoải mái trong lúc vượt cạn, bạn sẽ trải qua quá trình sinh nở nhẹ nhàng để đón thiên thần nhỏ chào đời.
